fbpx

Otistik Spektrum Bozukluklarında (OSB) Alternatif Tedavilere Dikkat!

Nöropsikiyatrik bir bozukluk olarak bilinen Otizm günümüzde Otistik Spectrum Bozuklukları (OSB) altında bir yelpazede toplanmıştır. Bu geniş bir yelpazedir. Eskiden görülme sıklığı daha az olarak düşünülen bu durum yakın zamanda yapılan çalışmalarda 10.000 de 60-65' e kadar çıkmıştır.OSB'nin oldukça sık görülen bir nöropsikiyatrik bozukluk olduğu belirlenmiş olsa da halen neden oluştuğu konusunda net sebepler tespit edilememiştir. Nedenleri arasında genetik etkenler üzerinde özellikle durulsada tek başına durumu açıklamadığı için, sindirim sistemi işleyişindeki bozukluklar, çevresel toksinler, otoimmünite gibi nedenlerin de rolü olabileceği varsayımları oluşmuştur. Ve bu gibi etkenler nedeniyle de çeşitli alternatif yaklaşımlar ortaya atılmıştır.

Özellikle alternatif tedavi yöntemleri,bu alanda çalışan hekimler tarafından değil alan dışı çalışan hekimler ve sağlık çalışanları tarafından günümüzde oldukça rağbet görmektedir. OSB' de alternatif ya da tamamlayıcı tedaviler biyolojik ve biyolojik olmayan tedaviler olarak tanımlanabilir. 

Biyolojik alternatif tedaviler:Bazı vitamin ve mineral eksikliklerinin tamamlandığı,kazein ve gluten kısıtlayıcı diyetler, omega-3 destekleri gibi göreceli olarak risk teşkil etmeyen biyolojik yaklaşımlarken, hiperbarik oksijen tedavisi,toksinlerden arındırma tedavileri,çeşitli otoimmüniteyi destekleyici immünglobinler vermek, antiviral, antifungal kullanımı gibi etkisinin tam olarak ne olduğu bilinmeyen tedavilere kadar uzanmaktadır.özellikle OSB'nda bozukluğu düzelten bilimsel destekli bir ilaç tedavisi yokken bununla ilgili ilaç kullanımları da gittikçe yaygınlaşmaktadır.Özellikle avrupa ülkelerinde alternatif tedavilere başvurular da oldukça artı mevcuttur. Ülkemizde de son yıllarda bu konuda ciddi artışlar mevcuttur.Son zamanlarda Rusya'da kullanımı oldukça artmış olana Korteksin adlı bir ilaç mevcuttur.Fakat bu ilaç ile ilgili insan üzerinde ciddi bilimsel çalışmalar bulunmamaktadır.Böyle olmasına rağmen,ülkemizde alan dışı çalışan hekimlerin bu ilacı yurtdışından getirterek OSB'li bireylere başladıklarını bilmekteyiz.Ve aşılama karşıtı bir takım çalışmalar ve uygulamalar ağır metallerin maruziyetini azaltmaya yönelik olarak vurgulanmaktadır.

Biyolojik olmayan alternatif tedaviler: Duyu bütünleme tedavisi,yunuslarla yüzmek,müzik terapisi,çeşitli ses ve görsel uyaranların seanslarla uygulandığı tedaviler,davranışsal optometri, kraniyosakral manipulasyonlar, osteopati gibi yöntemler olarak olarak görülmektedir.

Ülkemizde en çok biyolojik alternatif tedavilere başvuru olduğu ve bunlarında çoğunlukla diyetler,mineral ve vitamin destekleri olduğu ama bunun yanında çeşitli ilaç desteklerininde olduğu bilinmektedir. 

Toksinlerden arındırma yani Şelasyon tedavisinde,OSB'li çocuklarda özellikle civanın nörotoksik olduğu ve bunun vücuttan atılamadığı için belirtilerin oluştuğu yönünde izlenimler vardır.Klinik bulugular ve nöropatalojik çalışmalar civa toksitesinin OSB'ye yol açtığını desteklememektedir.Ve ağır metal atımlarına yönelik yapılan alternatif tedavilerin ciddi renal ve hepatik yan etkileri olduğu göz ardı edilmemelidir. 

Hiperbarik oksijen uygulaması için gerekli uygulama alanları ve uygulamanın zorlukları nedeniyle yeterli kontrol grubu çalışmalarının olmadığı unutulmamalıdır.OSB!li çocuklarda beyin kan akımının belli bölgelerde az olduğu çeşitli çalışmalarla gösterilmiştir,aynı zamanda nöronal yapı ve sindirim sisteminde enflamasyona yatkınlık olduğu şeklinde değerlendirmeler mevcuttur.Bu tedavinin bunları düzelteceği yönünde öngörülerle gündeme gelmiş bir tedavi şekli olan hiperbarik oksijen tedavisi uygulama alanı zor bir durumdur.

Gluten ve kazeinin diyetten çıkarılması sık başvurulan bir alternatif tedavi yöntemidir.OSB'li kişilerde kazein ve gluten proteinlerin parçalanmadığı ve bunların dolaşıma geçerek endojen opioidlere dönüştüğü ve bunlarında OSB belirtilerini oluşturduğu şeklinde açıklanmaktadır.Gluten ve kazein kısıtlama diyetlerinde oldukça fazla gıda engellenmektedir.Öyle ki zaten beslenmede sorun yaşayan bu çocukların aile ile çatışmalarının artması ve davranış sorunlarının ortaya çıkması oldukça sıklıkla mevcutur.Birde bu beslenme şekillerinin aileye getirdiği artı bir maddi sıkıntısıda göz ardı edilmemelidir.Her çocuk sağlıklı beslenmelidir,bu nedenle çocukların tepki gösterdiği gıdalar iyi gözlenmelidir.Rutin uyguklanması gerekiyor gibi yansıtılan gıda testlerinin gerekliliği konusunda alan hekimlerinin tıbbi değerlendirmesi daha uygun olacaktır.

Bunların yanında diğer ilaç şeklinde uygulanan biyolojik girişimlerin etkinliği ve güvenilirliği ciddi sorundur.OSB'li çocuklara damar içi,ağızdan alma şeklinde çeşitli immünglobülinler,antifungal,antiviral ilaçlar başlanmakta ve bunların gerçekten bilimsel olarak bir kanıta dayanmadan kullanıldığı unutulmamalıdır.Özellikle yukarıda da bahsettiğim Korteksin adlı ilaç medyada mucize ilaç olarak lanse edildi fakat bu çalışmayı yapan bilimsel platform bu çalışmanın daha geliştirilerek yapılması gerektiğini vurguladı.Kullanılan ilaç aynı zamanda OSB için spesifik değil nörolojik yıkım yaratan bir çok durum için lanse edilmiştir.

Maalesef ki bir anne babaya çocuğunun OSB bulgularını taşıdığını söylemek zordur.Ama ne kadar erken tanı konulursa gelişmeler o kadar iyi olmaktadır.Ve bu tanıyı doğru değerlendirmeler ile alan hekimlerinin yapması gerektiği diğer tüm hekim arkadaşlar tarafından da bilinmelidir.Aileye durum gerektiği gibi açıklanmalı ve geçerliliği ve güvenilirliği belli olan tedavilere yönlendirme yapılmalıdır.Aileler erken dönemde verilen desteklerin çok önemli olduğunu bilmelidir.Fakat aile doğru bilgilendirilmediğinde elinde ne gelirse,ne duyarsa,internette ne okursa ona koşmaya ve çocuğunun bir an önce iyi olmasına uğraşmaktadır.Ve umut tacirliği yapan bir kesim alan dışı hekim ve sağlık çalışanları bu aileleri maddi ve manevi olarak suistimal etmektedir.

Bu yazıyı özellikle yazmak istedim.Farkındalılığı yüksek anne ve babalar için.Lütfen çocuğunuzla ilgili OSB olma yönünde bir şüpheniz varsa,yada sizi takip eden aile hekiminiz veya çocuk doktorunuz ve aile çevreniz bu yönde uyarılarda bulunuyorsa lütfen ilgili uzmanlık alanı olan Çocuk Psikiyatrisine başvurunuz.Unutmayın ki,erken dönem tanılama çocuğunuzun gelişimi için çok önemlidir.Ve hala en güvenilir tedavi yöntemi Özel Eğitimdir.Bu eğitim sistemi erken dönemde aile eğitiminide kapsamalıdır.OSB tanısı almış çocuklar için bilinen bir ilaç tedavisi yoktur.Fakat çocuğun mevcut tanısı yanında dikkatinde ve davranışlarında sorun ,uyku bozukluğu,anksiyete ve depresyon bulguları gibi durumlar ek tanı olarak eşlik ediyorsa çeşitli psikiyatrik ilaçlar kullanılabilir.Ama bu tedaviler OSB belirtilerini düzeltmek için değildir.

Evet, OSB geniş bir yelpaze altında toplanmış nöropsikiyatrik bir bozukluktur.Kişiye göre bir çok nedenden dolayı farklılıklar olabilir.Yani şunu demek istiyorum 'hastalık yok hasta var''.her OSB'li bireyi kendi metabolik,genetik,çevresel,ailesel çerçevesinde değerlendirmek önemlidir.Doğru tanı,doğru tedavi en iyi sonuca ulaşmak için temel yoldur.